سایه بی‌آبی بر ایران

براساس گزارش‌های تخصصی، میانگین بارش در ایران یک‌سوم میانگین جهانی است؛ اما بحران تنها به اینجا محدود نمی‌شود؛ زیرا همان گزارش‌ها نشان می‌دهند که تبخیر آب در ایران سه‌برابر میانگین جهانی است و این زنگ خطری است برای امنیت ملی ایران. این حقایق نشان می‌دهند که تجدیدنظر جدی در حوزه سیاستگذاری آب در ایران مورد نیاز است و باید تقویت سفره‌های آب زیرزمینی مورد توجه ویژه قرار گیرد. وضعیت منابع آبی کشور در زمستان ۱۴۰۲ نشان از تداوم بحران آب دارد. کاهش ۱۱درصدی بارش‏‏‌ها نسبت به سال قبل، افزایش ۱.۷درجه‏‏‌ای دمای هوا نسبت به میانگین بلندمدت و کاهش ۱۰درصدی ذخایر سدها، همگی حاکی از شرایط نامطلوب منابع آبی کشور است. خشکسالی در بسیاری از مناطق، به‏‏‌ویژه در شرق و جنوب کشور، وضعیت را بحرانی‏‏‌تر کرده است. در این میان، استان سیستان و بلوچستان با کاهش ۵۶درصدی ذخایر چاه‏‏‌نیمه‏‏‌ها، در شرایط بسیار نامساعدی قرار دارد. همچنین به‌رغم تخصیص ۷۴‌درصد از اعتبارات مصوب به بخش آب، چالش‏‏‌های جدی در تامین آب شرب، کشاورزی و صنعت پیش‏‏‌روی کشور احساس می‌شود.

براساس گزارش منتشرشده از سوی مرکز پژوهش‌‌‌های مجلس، بحران آب در ایران که طی سال‌های اخیر به یکی از چالش‌‌‌های اصلی کشور تبدیل شده، در زمستان ۱۴۰۲ نیز همچنان ادامه داشته است. این گزارش منتشرشده از سوی وزارت نیرو، تصویری نگران‌‌‌کننده از وضعیت منابع آبی کشور ارائه می‌دهد که نشان‌‌‌دهنده لزوم اتخاذ تدابیر جدی و فوری برای مدیریت این بحران است.

وضعیت بارش‌‌‌ها

داده‌‌‌های منتشرشده نشان می‌دهد، میانگین بارش کل کشور در سه‌ماهه زمستان سال ۱۴۰۲ به ۹۱.۲میلی‌متر رسیده که نسبت به زمستان سال قبل ۱۱‌درصد و نسبت به میانگین بارش بلندمدت فصل زمستان ۸‌درصد کاهش داشته و این کاهش بارش در حالی رخ داده که کشور پیش از این نیز با کمبود منابع آبی مواجه بوده است.نکته قابل‌توجه این است که وضعیت بارش در استان‌‌‌های مختلف کشور یکسان نبوده است. طبق گزارش، در ۱۹استان میزان بارش بیشتر از میانگین بارش بلندمدت و در سایر استان‌‌‌ها کمتر از میانگین بارش بلندمدت بوده است. این تفاوت در میزان بارش‌‌‌ها، چالش‌‌‌های متفاوتی را برای مدیریت منابع آب در مناطق مختلف کشور ایجاد می‌کند.

افزایش دما

علاوه بر کاهش بارش‌‌‌ها، افزایش دما نیز مشکلات را تشدید کرده است. در فصل زمستان سال ۱۴۰۲، میانگین دمای کل کشور ۱.۷درجه سانتی‌‌‌گراد بالاتر از میانگین بلندمدت بوده است. این افزایش دما در تمامی استان‌‌‌های کشور مشاهده شده؛ اما شدت آن در مناطق مختلف، متفاوت بوده است. بیشترین افزایش دما در مناطق مرکزی، جنوب و جنوب‌‌‌شرق کشور گزارش شده است. افزایش دما، علاوه بر تاثیر مستقیم بر میزان تبخیر و کاهش منابع آبی، بر ذخایر برفی کشور نیز تاثیر منفی گذاشته است. کاهش ذخایر برقی می‌‌‌تواند موجب کاهش آبدهی رودخانه‌‌‌های دائمی در فصول گرم سال شود که این امر چالش‌‌‌های جدی در تامین آب برای مصارف مختلف ایجاد خواهد کرد./ دنیای اقتصاد